SÀI GÒN NHỮNG NĂM 90

Khách sạn nổi, tòa nhà Đại sứ quán Mỹ hay Thương xá Tax là những địa danh nổi tiếng ở Sài Gòn những năm 90.

Sang Việt Nam những năm 1991-1993, nhiếp ảnh gia người Đức Hans-Peter Grumpe đã đi du lịch khắp các tỉnh thành. Ông ghé thăm TP HCM năm 1991 và chụp một kho ảnh về những địa danh nổi tiếng thành phố. Trong ảnh này là trụ sở UBND thành phố (trước từng có tên là Tòa thị chính, dinh Xã Tây, dinh Ðốc Lý...) được thiết kế dựa theo mô típ lầu chuông ở miền bắc nước Pháp.

Tiền thân của Dinh Độc Lập ngày nay là Dinh Thống đốc Nam kỳ xây dựng từ năm 1868. Năm 1966, Dinh Độc Lập được xây mới theo ý tưởng của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ. Mọi sự xếp đặt từ nội thất cho đến bên ngoài đều tượng trưng cho triết lý cổ truyền, nghi lễ phương đông và cá tính của dân tộc Việt Nam.

Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn ra đời năm 1880 mô phỏng Nhà thờ Đức Bà ở Paris. Trong quá trình xây dựng, toàn bộ vật liệu xây dựng đều mang từ Pháp sang. Móng của thánh đường được thiết kế chịu được tải trọng gấp 10 lần toàn bộ kiến trúc nằm trên. Một điều đặc biệt nữa là nhà thờ không có vòng rào hoặc bờ tường bao quanh như các nhà thờ khác thời đó. Hơn 100 năm qua, nhà thờ Đức Bà cũng không có nhiều thay đổi.

Tòa nhà Đại sứ quán Mỹ (cũ) được Hans-Peter Grumpe chụp trong năm 1991. Bốn năm sau khi Việt Nam và Mỹ lập lại quan hệ ngoại giao, khu nhà này đã được xây mới lại làm Tổng lãnh sự quán Mỹ tại TP HCM. 

Quang cảnh Sài Gòn năm 1991 chụp từ tầng thượng khách sạn Caravelle. Trước 1975, sân thượng này là nơi tập trung những nhà báo quốc tế để lấy tin, bài. Một đài truyền hình của Mỹ còn đặt văn phòng ở Caravelle, thu hình ảnh trên băng nhựa và gửi về Mỹ qua đường hàng không.

Để thực hiện bức ảnh này nhiếp ảnh gia đứng từ khách sạn Caravelle chụp sang khách sạn Rex và đại lộ Lê Lợi. Ban đầu khách sạn Rex là một khu nhà để xe và bán ôtô, năm 1959 được nâng cấp thành khách sạn Rex Complex. Thời điểm chụp bức ảnh này, khách sạn Rex đã xuống cấp. Năm 2003, nó được nâng cấp lại và nay trở thành một biểu tượng ở Sài Gòn.

Khách sạn Continental Sài Gòn (phải) được du khách Mỹ ghé thăm nhiều vì tò mò với cuốn sách "Người Mỹ trầm lặng". Trong tác phẩm này, nhà văn Graham Greene đã mô tả về bối cảnh đời sống, đường phố Sài Gòn, các tiệm cà phê và hay phòng 214 khách sạn này - nơi Greene từng ở để viết cuốn tiểu thuyết.

Tòa nhà Thương xá Tax được xây dựng từ năm 1880 nằm ở vị trí đắc địa của thành phố. Hơn 130 năm qua đây là trung tâm thương mại sầm uất, lâu đời nhất TP HCM và của cả Việt Nam. Tháng 9 vừa qua Thương xá Tax chính thức ngừng hoạt động nhường chỗ cho một công trình mới. Trong ảnh này cho thấy một giai đoạn phát triển của tòa nhà có tên Cửa hàng bách hóa tổng hợp phành phố (1981-1997). Biểu hiện rõ nhất của sự phát triển nằm ở những tấm pa nô, quảng cáo được treo đầy trên tòa nhà - điều hiếm hoi ở Hà Nội thời kỳ này.

Floating Hotel là khách sạn nổi đầu tiên trên thế giới được đóng tại Singapore, sau đó đưa tới Australia nhưng hoạt động không hiệu quả. Giữa năm 1989, Floating Hotel cập bến Bạch Đằng bên bờ sông Sài Gòn và nhanh chóng trở thành khách sạn hàng đầu ở Việt Nam thời điểm đó. Đến năm 1997, Floating Hotel lại nhổ neo về Singapore trong sự tiếc nuối của bao người Sài Gòn. Ít ai biết sau này nó được đưa đến Triều Tiên. Khi quan hệ Hàn Quốc - Triều Tiên căng thẳng, khách sạn buộc phải đóng cửa từ năm 2008 tới nay.

Khác với nhiều công trình đậm nét kiến trúc Pháp, Bưu điện Trung Tâm Sài có nhiều đặc trưng của phong cách kiến trúc châu Âu kết hợp với châu Á được khánh thành năm 1891.

Chợ Bến Thành là biểu tượng gắn liền với người Sài Gòn. Qua một thế kỷ, kiểu mái nhấp nhô, tháp đồng hồ tứ diện, ngói đỉnh nhọn vươn cao vẫn còn nguyên vẹn. Ngoài phục vụ cho việc buôn bán của người dân thành phố, nơi này còn đón tiếp hàng triệu lượt du khách mỗi năm.

Chợ Bình Tây cũng được xem là một công trình tiêu biểu của khu vực Chợ Lớn. Chợ mang đậm kiến trúc Á Đông với cổng vào là một tháp lầu cao như kiến trúc một ngôi chùa. Nó cũng không có nhiều thay đổi so với thời điểm nhiếp ảnh gia người Đức chụp.

Ngày nay khách sạn nổi đã biến mất, tòa nhà Đại sứ quán Mỹ được thay thế bằng tòa nhà Tổng lãnh sự quán, còn Thương xá Tax chuẩn bị phá dỡ.

Phan Dương

Ảnh: Hans-Peter Grumpe